ไทยพูดดี เบงกาลีพูดได้ ตอนที่ 23  มนตรณาลัย

          บังกลาเทศมีพื้นที่ประมาณ 148,000 ตารางกิโลเมตร เล็กกว่าภาคอีสานที่มี 168,000 ตารางกิโลเมตร แต่มีคนบังกลาเทศมากกว่า 160 ล้านคน ความหนาแน่นของประชากรจึงสูงมาก บังกลาเทศมี 8 จังหวัดหรือภาค เรียกว่า วิภาค (bibhaga) เหมือนคำว่าภาคของไทย เมืองเอกของแต่ละวิภาคมีชื่อเดียวกับวิภาคนั้น ๆ เช่น จิตตะกองเป็นเมืองเอกของวิภาคจิตตะกอง รังปูร์เป็นเมืองเอกของวิภาครังปูร์

          วิภาคยังหมายถึงหน่วยงานระดับกรม ทบวง หรือแผนก อาทิ แผนกฉุกเฉินในโรงพยาบาลเรียกว่า jaruri bibhaga

          การบริหารราชการส่วนกลางของบังกลาเทศมีกระทรวงต่าง ๆ เหมือนไทย คำว่ากระทรวงคือ montronaloy เขียนเป็นไทยได้ว่า มนตรณาลัย คือที่ทำงานของมนตรี กระทรวงการต่างประเทศเรียกว่ากระทรวง “ปรราษฏร์” แปลง่าย ๆ ว่า ประเทศอื่น ตามลักษณะงานที่ต้องไปติดต่อกับต่างประเทศ คำว่า ปร แปลว่าอื่น คำเดียวกับปรโลกที่หมายถึงโลกอื่น ในอนาคตถ้าเราติดต่อค้าขายกับมนุษย์ต่างดาวได้ จะตั้งหน่วยงานที่รับผิดชอบว่ากระทรวงปรโลกก็ไม่เลว แบ่งงานกันทำกับกระทรวงปรราษฏร์

          มนตรีเป็นคำใช้เรียกเจ้ากระทรวงหรือ minister ที่ยอดนิยมของประเทศแถว ๆ นี้ ไทยใช้รัฐมนตรี ลาวใช้ลัดถะมนตี มาเลเซียและอินโดนีเซียเรียก menteri และเรียกกระทรวงว่า kementerian แม้แต่อิเหนายังเป็นระเด่นมนตรี (เจ้าชาย) แห่งเมืองกุเรปัน

          กระทรวงกลาโหมบังกลาเทศคือ Protirakha Montronaloya ถอดเสียงเป็นไทยได้ว่า ประติรักษา หมายถึงรักษาประเทศ (ให้รอดพ้นจากศัตรู)

          กระทรวงอุตสาหกรรมใช้ชื่อว่า กระทรวงศิลป คำว่าศิลปโดยทั่วไปหมายถึงศิลปะเหมือนในภาษาไทย แต่มีบางกรณีที่แปลว่าอุตสาหกรรม ซึ่งมีอยู่ไม่กี่คำ อาทิ ชื่อกระทรวงอุตสาหกรรม คำว่านักอุตสาหกรรม (industrialist) ที่ใช้ว่า silpapati (ศิลปบดี) ในขณะที่ศิลปินเรียก silpi (ศิลปี) 

          Shilpa Zone ในบังกลาเทศจึงไม่ใช่เขตส่งเสริมงานศิลปะที่มีนักดนตรี จิตรกร นักแสดง อยู่กันเยอะ      แต่เป็นเขตอุตสาหกรรม

          กระทรวง Public Administration เรียกว่า กระทรวงชนประศาสน์ รับผิดชอบเรื่องการคัดเลือกข้าราชการพลเรือน การฝึกอบรม คล้ายกับภารกิจของสำนักงาน ก.พ. และสำนักงาน ก.พ.ร. ผสมกัน

          กระทรวงพาณิชย์และกระทรวงศึกษาธิการง่ายที่สุดเพราะใช้ชื่อตรงกันคือ Banijya Montronaloya และ Siksa Montronaloya แต่นิยมอ่านว่าสิกขา

          กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี คือ กระทรวงวิชญาณและประยุกต์

          กระทรวงประมงและปศุสัตว์ คือ กระทรวงมัสยาและปราณีสมบัติ ปราณีแปลว่าสัตว์ ปศุสัตว์คือปราณีสมบัติ มัสยาคือการประมง แต่มัจฉาคือปลา

บ่อเลี้ยงปลาของเกษตรกรในโครงการศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ที่ Madhupur ตามพระราชดำริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ป้ายภาษาเบงกาลีเขียนว่า “ไทย ราชกุมารี อารถิก อนุทาเน นิรมิต” แปลแบบตรงตัวได้ว่าสร้างด้วยงบประมาณช่วยเหลือจากเจ้าหญิงแห่งประเทศไทย
ภาพโดยศิวพล กิตติวงศากูล

................................................................